"Bonne chance à nous tous"

Koundara – Labé – Mali – Dalaba – Mamou – Kankan – Kissidougou - N’Zérékoré // 2 tot 23 mei 2019 // Soundtrack by The Stooges

Succes. Men wenst het iedereen toe die zich waagt aan het openbaar vervoer in Guinee.. En terecht. Het is meer dan nodig.

Ik zou kunnen stellen, dat met elke stap die we ons van Marokko hebben verwijderd, het reizen met openbaar vervoer oncomfortabeler, moeilijker en absurder is geworden. In elk land op deze route zijn we ervan uitgegaan dat de piek der spartaansheid werd bereikt, om dan na een volgende grensovergang ontnuchterend vast te stellen dat het toch weer een stukje erger is geworden.

De reden dat dit ganse bericht zich uitsluitend aan het openbaar vervoer wijdt is dat we dit keer zeker van ons stuk zijn: de Guineese trap valt niet te overtreffen.

De folter van een gemiddelde reisdag begint zo vroeg als mogelijk. Bussen en taxis vertrekken altijd wanneer ze tot de laatste nok gevuld zijn – geen seconde vroeger. Tijd speelt geen enkele rol – it ain’t money hier in Afrika. Als hier iets in overvloed aanwezig is, dan is het wel tijd.
In het best-case-scenario zijn alle in- en opzittenden na 15 minuten gevonden en kunnen we langzaam vertrekken. De praktijk toont echter dat we toch vaker dan ons lief is meerdere uren wachten. Met als record tot na de middag.. ‘s Anderendaags!

Optimistisch begin.

Voor de sport, als running gag en ook een beetje om de tijd te doden vragen we altijd hoe lang de komende rit “ongeveer” zal duren. De Guineese chauffeurs laten zich echter niet tot een antwoord verleiden. Begrijpelijk, het is sowieso irrelevant. De straten zijn net als de auto’s in danig slechte toestand dat het onmogelijk in te schatten is hoe vaak & hoe lang er langs de kant van de weg gedepanneerd zal moeten worden.
Hoe klein de te overbruggen afstand ook mag zijn: wij spreken van een succesvolle reisdag wanneer we  voor zonsondergang aankomen op onze bestemming. Het record? 15 uren reistijd (getimed vanaf vertrek!). Over een afstand van 120 kilometer.

Hoger doel is het om met elke rit zoveel mogelijk mensen én waren te vervoeren als enigszinds mogelijk. Deze zin doet de waarheid oneer aan, want wat je niet tussen de lijnen kan lezen is dat het om een ware kunstvorm gaat, die de Guineesen geperfectioniseerd hebben.

Praktisch alle gedeelde taxi’s die hier door het land zigzaggen zijn oeroude Peugeots of Renaults – genre stationwagen. Terwijl men ze bij ons met maximum vijf personen betreedt, doopt men deze vaartuigen hier optimistisch “negenzitter”. ‘t Is maar hoe je “tot de nok vol” definieert.
De passagiersstoel naast de chauffeur wordt met twee personen gedeeld. Op de achterbank worden vier mensen geplaatst. Op het extra bankje dat in de koffer werd geïnstalleerd nemen drie volwassenen plaats.
Bovendien reizen verschillende zuigelingen aan de borst of kinderen op de schoot van hun moeder mee.

Tot zover de binneninrichting, want inderdaad, zoveel mensen hebben waarschijnlijk ook bagage mee? Aangezien de koffer bezet is ligt het antwoord eigenlijk voor de hand.
Op het dak van elke taxi wordt een opvallend grote berg met “tuig” gestapeld. Een berg die het volume van de auto gemakkelijk overstijgt.
Boven op deze berg passen dan afhankelijk van de vraag nog eens twee tot vier verdere passagiers. Je reinste waanzin of het toonbeeld van efficiëntie?

Na maanden observeren & proberen weten we ondertussen dat de beste (lees: minst erge) plaatsen deze achter de chauffeur zijn. In het beste geval zit je aan het venster – daar waar je in een optimale wereld zelf je deur of raam kan openen. Guinee is niet de optimale wereld. Doorgaans ontbreekt het venster, zit het muurvast of kunnen de deuren enkel van buitenaf en met bruut geweld geopend worden.

Vanaf de toren op de auto vastgebonden is worden de deuren – na de even ernstige als obligatoire “schuif eens een beetje op” - abrupt & roekeloos toegesmeten. We waren het al gewoon om als tetrisblokjes in een auto geschoven te worden. Hier vormen we met alle inzittenden een slaapzak die terug in z’n veel te klein omhulsel geschoven wordt. Vanaf nu is geen beweging meer mogelijk. Van overal drukken stukken lichaam, bagage of auto in het eigen vlees. Zuurstof wordt beperkt. Zweet loopt.
Zolang de medepassagiers op de eigen rij van ons postuur zijn is het nog enigszins te verkroppen. Komt er echter een ietwat volumineuzere persoon in onze rangen, dan is het speeltje uit.
Wanneer we net vertrokken zijn overkomt ons altijd het gevoel dat het onmogelijk is om het urenlang vol te houden in deze claustrophobische toestand. Bij gebrek aan alternatieven doorstaan we het op wonderlijke wijze alsnog, meestal zonder blijvende schade.

De aandachtige lezer zal zeker merken dat een normale auto een dergelijke last toch amper kan dragen zonder kwalijke gevolgen.
Correct.
Dat is de reden waarom we in Guinee amper een rit zonder reparatie hebben gekend. We krijgen het gehele assortiment: platte band, klapband, donkere rook komt uit het dashboard, kapotte riem, olielekken, koppige motor, … Soms apart, soms ook alles in 1 enkele rit.
Reden twee is de miserabele toestand van de “straten”. Alle begrip voor een chauffeur die zijn auto na vele schokken en stoten met zelf uitgevoerd garagistenwerk (hij is namelijk ook mechanicien – inderdaad: lange werkdagen zonder rusttijden voor hem) terug aan de praat krijgt. Daar waar mijn Europese verstand echter niet bijkan is dat autoonderdelen al bij de start moeten uitgewisseld worden. Dan vertrekt de auto eindelijk na zes uur wachten in een dorpje om onmiddellijk na vertrek eerst nog een uurtje aan de banden te sleutelen. Mijn tolerantie komt aan zijn grenzen.

Deels daardoor is een reisdag hier dan ook meer uitputtingsslag dan plezier, waarvan we telkens weer minstens een dag lang moeten bekomen met platte rust. Het kruipt niet in de koude kleren. Om geld te sparen moet je het trouwens ook niet doen: we betalen hier beduidend meer geld om van A naar B te komen als in de buurlanden.

En route!

Aangekomen. Godzijdank.

Voer voor de statistieken:
- 1290 kilometer;
- 40 uren effectief gereden;
- 22 uren wachttijd voor vertrek;
- 16 uren wachttijd tijdens reparaties.