(Samba).. in Uganda

Lake Bunyonyi - Katunguru – Crater Lakes – Bujagali (Jinja) – Kalangala (Ssese Islands) – Pakwach – Murchison Falls National Park // oktober – november 2019 // Soundtrack by United Balls

In Oost-Afrika wemelt het van safariparken waar je in ware National Geographic stijl beesten kan gaan bekijken in het wild. Voor menig toerist is dit de enige reden waarom ze überhaupt in Afrika terechtgekomen zijn. Monkey see, monkey do. Wij dus ook op stap.

Maar dat betekent niet dat we elk nationaal park gaan afvinken. Op den duur heb je het wel gezien ermee &  Zo’n natuurpark bezoeken kost redelijk veel kluiten.
Voor de mens met veel tijd & een lichte dégout voor georganiseerde touren bestaat er hier en daar al eens een tip of trick – ook al ligt de groepsexcursie altijd op de loer. Vlakbij het Queen Elisabeth National Park bijvoorbeeld ligt een dorpje – Katunguru – aan een rivier. Daar zowel dier als natuur geen moer geven om de grenzen van een park (of om grenzen tout court) kunnen we tijdens een bootsrit honderden nijlpaarden, tientallen krokodillen, horden buffels en een olifant of drie aanschouwen zonder de dure toeristeningang te moeten betalen. We zijn namelijk nooit in het park geweest. Ook vanuit de matatu (volgepakte bestelwagen die dienst doet als openbaar vervoer) daarheen spotten we enkele olifanten.

Vlak aan onze kampeerplaats zijn zelfs meer dieren dan ons lief is. Overdag zien we de nijlpaarden in de rivier voor de camping liggen. Op een veilige afstand: çava nog. Machtig zelfs, ‘s Nachts daarentegen worden ze actief, komen uit het water en lijken vlak naast ons te komen grazen... Daar deze beesten zeer territoriaal (lees: agressief en onberekenbaar) zijn blijven we toch maar braafjes in de tent en proberen zo weinig mogelijk geluid of licht te maken. We willen de aandacht van zo’n drie ton zware kolos niet op ons vestigen.. Jep. Amper een oog dichtgedaan.  Hoe dicht ze echt zijn gekomen zullen we (helaas of gelukkig?) nooit weten, maar het kauwen was luid met een grote L.

De dieren die ons het vaakst komen bekijken tijdens ons verblijf van twee maanden in Oeganda zijn verschillende apensoorten: zwartwitte franjeapen, bavianen, roodstaartmeerkatten (jaja, dat zijn apen, vraag maar aan Wikipedia!) en vervet monkeys. Hoewel we constant op onze hoede zijn slagen deze laatste er meermaals in proviand te stelen. Meestal voeren ze het eerste halfuur een grondige inspectie van de tent door, maar hun interesse eraan verzwakt snel wanneer ze merken dat deze bizarre groene koepel niet opengaat. Dan gaan ze over tot de orde van de dag en is het aan ons om naar hén te koekeloeren: hoe ze slingerend aan de takken door de bomen zwieren, fruit van de schaal ontdoen alvorens het op te eten of hun kleintjes overal heendragen.. Da’s alleszins spannend genoeg om de diefstal van enkele stukken fruit met de mantel der liefde te bedekken.

Vervet Monkey

Zwartwitte franjeaap

Baviaan

Hoe onschuldiger het dier eruitziet, hoe meer materiële schade ze lijkt te veroorzaken. In Byona Amagara kamperen we een nacht lang vlak op een mierenpassage. Uit protest vreten deze zich door ons grondzeil heen en verleggen hun straat in onze tent. Wat volgt is een gedwongen massamoord. Wat achterblijft zijn veel gaten in een tent die ondertussen per keer dat ie opgezet wordt nieuwe gebruikssporen toont.

Dan komen ook nog de schattige hondenwelpjes die spontaan hun kracht met onze tent willen meten. De hondjes kraaien victorie. Ondertussen verlaten we grootsteden nooit meer zonder rol duc tape. Op zich toch pietluttigheden, inderdaad. Tot je in deze contreien een tent van aanvaardbare kwaliteit probeert aan te schaffen.

Het Murchison Falls National Park is het grootste van het land. Ook daar komen we op eigen houtje. Enkele kilometers naast de ingangspoort vestigen we ons in een klein pension, het Alleluya Guesthouse. Enkele uren later hebben we met grote hulp van de gelovige dame aan de balie een chauffeur en gids gevonden voor de volgende dag. Ze bleek zo hulpsvaardig te zijn dat we haar christelijke rockmuziek uitzonderlijk door de vingers zien. *

Op een eerder onchristelijk uur veegt Safari-cliché nummer 1 ons de volgende ochtend de slapertjes uit de ogen: zonsopgang over de savanne achter die ene decoratieve acacia. Niet veel later spotten we urenlang ontelbare antilopen & buffels, olifanten die als kleutertjes mooi in een rij lopen en – onze lievelingen van de dag – giraffen die in grote getale elegant door de brousse pronken.
Dit alles wordt opgesmukt door prachtige landschappen die zich uitstrekken zover het oog reikt.
Een jachtdier vinden we ondanks de inspanningen van onze gids niet, maar dat laat hij nog eerder aan z’n hart komen dan wij.

Vermeldenswaardig is ook nog de naamdrager van dit park: de Murchison Falls. Deze indrukwekkend krachtige waterval bezoeken we in de namiddag.
Een gemiste kans is helaas dat ruim een halve eeuw na de kolonisatie nog zo veel belangrijke plaatsen, meren en parken naar vermeend voorname blanken wordt genoemd. Jammer. Zoals zo vaak roemen Europese ontdekkingsreizigers zichzelf (of hun bazen) met de “ontdekking” van natuurspectakels die eigenlijk al sinds eeuwigheden door mensen bewoond, bewerkt, of aanbeden worden.
Voor zover ik weet heeft Murchison zelfs nooit een voet op het Afrikaanse continent gezet. Hij was een succesvolle wetenschapper die als hoofd van de British Geological Survey en de Royal Geographical Society expedities naar Afrika stuurde om er zijn theorieën aan de praktijk te kunnen toetsen. Dus met betrekking tot het actuele safaripark eigenlijk niets meer dan de broodheer van de “ontdekkingsreiziger” die deze watervallen een nieuwe naam gaf. **

Oeganda's nationale vogel

Buiten de vele wilde dieren stond er nog een activiteit met stip in onze Oeganda-agenda genoteerd: white water rafting op (een van) de bron(nen) van de Nijl.
In een oranje opblaasbaar vlot peddelen, glijden, zwieren en kolken we over, door en in de machtige River Nile. De stroomversnellingen zijn ingedeeld van 1 (een kasseistrookje) tot 5 (yeaaaaahhhhhbbbblubblub…) graden. Plezier verzekerd op de vele 3 tot 5°!

Nadat ons team alle geestige tot zeer zotte rapids gemeesterd heeft hebben we het bij de laatste stroomversnelling (5°) zitten. We gaan overkop. Allen in het water om nog eens goed door elkaar geschud te worden. Waar boven en onder is hebben we het raden naar. Totaal gedesoriënteerd komen we boven, happen eindelijk naar lucht en worden stuk voor stuk we opgevist door een van de drie reddingskajakkers.

Ik weet niet of jullie er op letten maar inderdaad: bij zowel de safari’s als bij het raften een blauwe hemel. Geluk gehad, het waren namelijk een van de enige regenloze dagen. Thanks, pachamama!

Ter compensatie van deze dagen vol geweld doen we natuurlijk ook dagen tot wekenlang gewoon niets. Zoals bijvoorbeeld in Jinja, alwaar een camping aan de Nijl de ideale uitvalsbasis voor een weekje rust vormt. Met zicht over de rivier chillen we dagenlang in comfortabele zeteltjes, maken onze voorraad boeken soldaat, eten vegaburgers, drinken liters Nile Special en socializen met andere mzungus tot we genoeg krijgen van de meestal gelijkaardig lopende smalltalk conversaties.

Maar ‘t is niet omdat wíj niets doen dat er om ons heen niets gebeurt. Ons Nijlplatform ontpopt zich tot uitstekende plaats om de gebeurtenissen in het kleine dorp Bujagali in de gaten te houden. Daar overleed de plaatselijke heksendokter op de bescheiden leeftijd van 110. Hij was bekend tot in alle uithoeken van het land. Na een week rouwfeesten - Oeganda's president kwam in hoogst eigen persoon naar de begrafenis - is het nu de tijd om een nieuwe doktoor te vinden.

Tijdens het ontbijt zien we dat een mensenmassa zich verzamelt heeft aan de oevers van de rivier. De menigte gaat uit z’n dak. We horen het gejubel tot bij ons. Vele boten gaan het water op en af. Het personeel van onze camping volgt dat ganse met een verrekijker en geeft ons wat duiding bij deze praktijken. We proberen te volgen. Een poging tot reconstructie.

De zoon van de gestorven man bevindt zich sinds gisterenavond in het water van de Nijl. Waarom die arme man meer dan 24 uur in het water blijft kan ons niemand echt verklaren. Na enkele dagen krijgen we te horen dat de oorspronkelijke witch doctor ooit over het water heeft gelopen (levende getuigen van wat een honderdtienjarige man in zijn jeugd zoal uitstak zijn er uiteraard niet). De volgende dag vragen we in het dorp aan ons favoriete straatstandje hoe het de nieuwe kandidaat - die ondertussen ook al een stuk boven de pensioengerechtigde leeftijd is - is vergaan. Het antwoord is kort maar krachtig. De man deed niet wat het volk hooggespannen verwachtte en gaat nu als leugenaar door het leven. "He's a liar". Men is zeker van de zaak. Het duurt wellicht nog enkele jaren vooraleer hier een waardige opvolger zal aantreden die aan alle eisen voldoet. Een andere voorbijganger meldt ons dat de arme man na 30 uur zweven in het water zijn nog vier volle uren in trance moest dansen op getrommel. Dat hield ie niet meer vol. Hij stuikte neer en werd gediskwalificeerd.

Ondoorzichtig en onverstaanbaar voor ons. Maar ook weer niet absurder als menig wonder of veroordeling uit de bijbel die door velen evenmin in vraag wordt gesteld.


* Thematische filmtip “religies”: God loves Uganda
Opgepast: allerminst een vrolijkmaker, dit.

** Thematische leestip “ontdekkingsreizigers”, hun financierders en andere losers: T. Coraghessan Boyle – Water music (watermuziek)
Dit is dan weer je reinste prozac.